بررسی نقش مردم در حاکمیت در کلام امام علی(ع)

تولیت حرم مطهر حضرت احمدبن موسی(ع) پیرامون نقش مردم در نظام سیاسی اسلام، به موضوع "نقش مردم در حاکمیت در کلام امام علی علیه السلام پرداخت. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، به نقل از روابط عمومی آستان شاهچراغ، حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری در جلسه پانزدهم از سلسله مباحث با موضوع "ولایت فقیه" پیرامون "نقش مردم در نظام سیاسی اسلام"، به موضوع "نقش مردم در حاکمیت در کلام امام علی علیه السلام" پرداخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی گفت: بعضی افراد ضمن استناد به برخی بیانات امیرالمومنین علیه السلام در خصوص جایگاه مردم در تشکیل حکومت، همچون بخشی از خطبه سوم نهج البلاغه که به خطبه شقشقیه معروف است، این شبهه را بوجود می‌آورند و این گونه نتیجه‌گیری می‌کنند که این فرمایشات، بیانگر این است که مبنای مشروعیت حکومت به بیعت و رای مردم است و نه انتصاب الهی.

تولیت حرم مطهر پیرامون شبهه این افراد در خصوص مشروعیت الهی حکومت گفت: پرسشی که مطرح می‌کنند این است که سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه که به بیعت مردم با آن حضرت احتجاج می‌فرمایند، آیا نشانگر آن نیست که انتخاب، حق مردم است و مشروعیت حاکم از ناحیه انتخاب مردم تأمین می‌شود؟

وی ادامه داد: سخن امام(ع) بدین قرار است که «سوگند به خدایى که دانه را شکافت و جان را آفرید، اگر نبود حضور مردم و تمام بودن حجت بر من به جهت وجود یاور و پیمانی که خداوند از آگاهان گرفته که در برابر پرخوری ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان ساکت ننشینند، بی‌تردید دهنه شتر حکومت را بر کوهانش می‌افکندم و پایان آن را همچون آغازش با پیاله تهی سیراب می‌کردم و آنگاه شما می‌دانستید که این دنیای شما نزد من از عطسه بزی هم بی‌ارزش‌تر است».

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در پاسخ به پرسش مطروحه گفت: این سؤال را به دو صورت می‌توان پاسخ گفت؛ پاسخ اول به این گونه است که سخنان امام علی(ع) در خصوص بیعت مردم با ایشان و احتجاج وی به این بیعت، همگی ناظر به مقام اثبات است، نه مقام ثبوت؛ بدین معنا که عینیت یافتن حاکمیت امام(ع) و برپاشدن حکومتی که آن حضرت در رأس آن قرار دارد با مراجعه و بیعت مردم تحقق یافته و مردمی که در تحقق آن نقش داشته‌اند ملزم به رعایت بیعت و تمکین از امام(ع) هستند.

وی اضافه کرد: بنابراین، امام(ع) در این سخنان هرگز در صدد بیان این نکته نیستند که اصل مشروعیت ولایت آن حضرت با رأی و بیعت مردم پدیده آمده، زیرا مشروعیت الهی ولایت آن حضرت، اصلی است که وی خود در سخنان بسیاری بدان تصریح کرده است. امام(ع) پیش از همین سخن که در سؤال بالا مطرح شد به روشنی از جایگاه ویژه و حق خود در امر امامت مسلمین و غصب آن توسط دیگران پرده برداشته است.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام علی علیه السلام در جای دیگر به روشنی از ولایت الهی خود بر مردم که توسط رسول اکرم(ص) به ایشان ابلاغ شده است، این گونه پرده برداشته‌اند که «اگر امت، ولایت تو را در کمال آرامش اختیار کردند و با رضایت بر ولایت تو اتفاق کردند، به اداره امور آنان قیام کن و اگر درباره تو اختلاف کردند آنان را با آنچه در آنند، رها کن».

تولیت حرم شاهچراغ اضافه کرد: امام(ع) در معرض مسئولیت الهی است  به حکم الله و از زیر بار آن کنار نمی‌کشد، اما این خود مردم هستند که با حضور خود تصمیم می‌گیرند که آیا نظام ولایی، شکل بگیرد یا شکل نگیرد. از نظر مقام ثبوت، 100 درصد، نصب و حقانیت حاکم از جانب خدا است و از نظر مقام اثبات، کاملا در اختیار مردم و مومنان است که باید تصمیم بگیرند.

تفاهم‌نامه تربیت مربی "تهاجم فرهنگی" در شیراز به امضا رسیدروایت کلهر از "تلاش‌های انقلاب برای حفظ هنر و هنرمند"/ فضاحت "جشن هنر شیراز" از دلایل بدنامی و سقوط پهلوی شد + ویدئو
وی ادامه داد: استاد جوادی آملی در این خصوص چنین می‌گویند که «اصل ولایت، به عنوان عهد الهی، از طرف خداوند برای حضرت علی(ع) ثابت شده بود و آنچه باید به این مقام مشروع و ثابت شرعی ضمیمه می‌شد، همان پذیرش هماهنگ مردمی است که اقتدار ملّی ـ مذهبی را به همراه دارد.  نظیر آنچه درباره حسین بن علی(ع) اتفاق افتاد که امامت وی، حق ثابت و مشروع بود، ولی در اثر عدم بیعت و فقد تولی و پذیرش امت به مرحله اقتدار نرسید».

کلانتری در توضیح دومین پاسخ به شبهه ذکر شده پیرامون نقش مردم در مشروعیت حکومت گفت: می توان سخنان امام(ع) را حمل بر جدال احسن کرد. منظور از جدال احسن این است که از مبانی فکری و باورهای مخاطب، علیه و در پاسخ به خود شخص استفاده شود، بدین صورت که چون مخاطبان آن حضرت مردمی بودند که مبنای مشروعیت الهی ولایت آن حضرت را قبول نداشتند، بلکه انتخاب خود را مبنای مشروعیت حاکمیت امام(ع) می‌دانستند، لذا امام(ع) بر اساس مبنای خودشان با آنان سخن می‌گوید.

وی ادامه داد: براساس این فرض، امام(ع) بر مبنای تفکر مخاطبان خود به آنان متذکر می‌شود که من منتخب شما هستم و در نگاه شما حاکم مشروع به شمار می‌آیم،  پس چرا برخلاف رأی و مبنای خودتان عمل می‌کنید و به بیعت و انتخاب خود پای بند نیستید.

انتهای پیام/424

منبع: تسنیم

کلیدواژه: علیه السلام نقش مردم امام علی ع بیعت مردم آن حضرت امام ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۲۷۸۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دهه‌ای به نام «کرامت»...

بار دیگر دهه کرامت فرارسید، دهه‌ای که از روز نخست ماه ذی‌القعده الحرام و با سالروز ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه(س) آغاز و در روز یازدهم این ماه، مطابق با سالروز ولادت فرخنده و مبارک وجود مقدس امام مهربانی‌ها، حضرت اباالحسن الرضا(ع) پایان می‌یابد.

مراسم دهه کرامت یکی از پرطرفدارترین و شیرین‌ترین روزهای سال برای ایرانیان به خصوص عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. این ایام مقارن است با روزهای شعف‌انگیز میلاد دردانه‌های اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از نسل و تبار امام موسی بن جعفر(ع) که ایران میزبان آنان است، به همین جهت در این روزها سراسر ایران اسلامی غرق در شادی، شعف و خوشحالی است.

 «قم»، «شیراز» و «مشهد» سه شهر ویژه در دهه کرامت

اگر نیم‌نگاهی به ایام و مناسبت‌های دهه کرامت در تقویم تاریخ رسمی کشور بیندازیم متوجه می‌شویم این دهه به طور خاص با نام شهرهای «قم»، «شیراز» و «مشهد» پیوند خورده است. نخستین روز از این دهه به خاطر گرامیداشت سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) به نام روز «دختران» نامیده شده است.

 این بانوی بزرگوار که در میان شیعیان و دلدادگان خاندان رسالت و امامت(ع) به نام کریمه اهل بیت(ع) مشهور است، در سال 173 هجری قمری و 25 سال پس از تولد مبارک حضرت امام رضا(ع) در شهر مدینه متولد شدند. ایشان به همراه برادر بزرگوارشان حضرت ثامن الحجج(ع) و در میان دیگر فرزندان امام هفتم، حضرت امام موسی بن جعفر(ع) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و از شایستگی‌های اخلاقی، عرفانی و شخصیتی پرارزشی برخوردار بودند. مادر بزرگوار این بانوی مؤمنه و صالحه، حضرت نجمه خاتون(س) است، یعنی این بانوی مکرمه و حضرت امام رضا(ع) در میان فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع) خواهر و برادر تنی بوده و از یک مادر به نام حضرت نجمه خاتون(س) به دنیا آمدند. مرقد مطهر این بانوی کرامت در شهر مقدس قم واقع شده و پس از شهر مقدس مشهد از آن به عنوان دومین حرم اهل بیت(ع) در ایران اسلامی نام برده می‌شود.

روز پنجم ماه ذی‌القعده در تقویم تاریخ رسمی کشور و در دهه کرامت به نام روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه و به طور مشخص و خاص روز بزرگداشت «حضرت صالح بن موسی الکاظم(ع)» برادر بزرگوار امام رضا(ع) نام‌گذاری شده که مرقد مطهر این فرزند موسی بن جعفر(ع) در منطقه تجریش در ناحیه شمال شرقی شهر تهران واقع شده است.

روز ششم این ماه هم به نام روز بزرگداشت دیگر برادر بزرگوار امام هشتم(ع) یعنی «حضرت احمد بن موسی الکاظم شاهچراغ(ع)» نام‌گذاری شده است. مرقد مطهر این امامزاده بزرگوار در شهر شیراز واقع شده و پس از مشهد مقدس و شهر قم از آن به عنوان سومین حرم اهل بیت(ع) در ایران اسلامی نام برده می‌شود.

روز پایانی دهه کرامت یعنی یازدهم ماه ذی‌القعده، سالروز ولادت با سرسعادت ولی‌نعمت ما ایرانیان و هشتمین پیشوای شیعیان جهان، وجود مقدس و مبارک عالم آل محمد(ع) یعنی امام اباالحسن علی بن موسی الرضا(ع) است که مرقد مطهر و نورانی آن حضرت در شهر مقدس مشهد به عنوان نخستین حرم اهل بیت(ع) در ایران و دومین کلانشهر مذهبی جهان شهره عام و خاص در سراسر جهان است.

دهه کرامت میزبان قدوم مبارک برخی از فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع) است که بارگاه منور آنان در شهرهای قم، تهران، شیراز و مشهد مقدس پذیرای زائران و مجاورانی است که دل در گرو محبت اهل بیت رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) دارند و همواره خود را ملزم به زیارت حرم مطهر این عزیزان از خاندان رسالت و امامت می‌دانند.

درج نام «دهه کرامت» در تقویم تاریخ رسمی کشور

درج نام دهه کرامت به عنوان یک مناسبت مهم مذهبی و ملی در تقویم تاریخ رسمی کشور از چنان اهمیتی برخوردار بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور به این مقوله ورود پیدا کردند. به همین دلیل با نیم‌نگاهی به این موضوع، مناسب است تا به دو مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور در این زمینه به اختصار اشاره کنیم.

در جلسه شماره 713 کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی که در روز یکشنبه 16 تیر سال 1398 و با حضور دبیر وقت این شورا و در محل دبیرخانه آن برگزار شد، دبیر این شورا از ارجاع درج نام «دهه کرامت» در تقویم رسمی به شورای فرهنگ عمومی کشور خبر داد. حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سعیدرضا عاملی در آن جلسه اینچنین بیان کرده بود: «... با توجه به ارجاع مجلس شورای اسلامی به شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر درج دهه کرامت در تقویم رسمی کشور این موضوع به شورای فرهنگ عمومی ارجاع شده است...».

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین ضمن تبریک دهه کرامت ادامه داد: «... دهه کرامت از ابعاد هویت‌بخش ملی برای جامعه اسلامی ایران برخوردار است و با توجه به میلاد امام رضا(ع) و حضرت فاطمه معصومه(س) در این دهه مبارک می‌توان برای آن یک جایگاه همدلی و همراه حول ولایت و امامت قائل بود...». ( منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، به تاریخ پنـجشنبه ۲۰ تیر سال1398).

همچنین با مراجعه به سوابق مصوبات شورای فرهنگ عمومی کشور درمی‌یابیم در هفتصد و پنجاه و سومین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور که در تاریخ 21 بهمن 1399 برگزار شد، ثبت روز اول ماه ذی‌القعده به عنوان «آغاز دهه کرامت» در مناسبت‌های تقویم تاریخ رسمی کشور به تصویب این شورا رسیده است.

بنابراین با تلاش و همت شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور، نام «دهه کرامت» در مناسبت‌های تقویم تاریخ رسمی کشور قرار گرفت.

 نام «کرامت» برای این دهه از کجا گرفته شد؟

هرچند که ثبت و نام‌گذاری این دهه یعنی از سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) در روز نخست ماه ذی‌القعده تا روز یازدهم این ماه که مصادف با سالروز ولادت حضرت امام رضا(ع) است، به نام «دهه کرامت» در تقویم تاریخ رسمی کشور به سرانجام رسید، اما در اینجا مناسب است برای ارتباط موضوع این دهه با کلمه و عنوان «کرامت» به سخن امام هفتم حضرت امام موسی کاظم(ع) خطاب به همسر بزرگوارشان و مادر امام رضا(ع) یعنی حضرت نجمه خاتون(س) پس از ولادت حضرت ثامن الحجج(ع) اشاره کنیم. حضرت موسی بن جعفر(ع) در یک جمله کوتاه و خطاب به مادر بزرگوار امام هشتم(ع)، عطا شدن و به دنیا آمدن وجود مقدس امام هشتم حضرت امام رضا(ع) از دامن این بانوی مؤمنه را «کرامت» الهی به وی می‌دانند.

 به همین جهت و در ادامه این نوشتار، متن عربی و ترجمه فارسی این موضوع را به اختصار از کتاب عیون اخبار الرضا(ع) تألیف شیخ صدوق(ره) بیان می‌کنیم:

«...حدثنی تمیم بن عبدالله بن نعیم القرشی رضی الله عنه قال: حدثنی أبی عن أحمد بن علی الأنصاری عن علی بن میثم عن أبیه قال: سمعت أمی تقول: سمعت نجمه أم الرضا علیه السلام تقول: لما حملت بابنی علی لم اشعر بثقل الحمل وکنت اسمع منامی تسبیحا و تهلیلا و تمجیدا من بطنی فیفزعنی ویهولنی فإذا انتبهت لم اسمع شیئا فلما وضعته وقع الأرض واضعا یدیه علی الأرض رافعا رأسه السماء یحرک شفتیه کأنه یتکلم فدخل إلی أبوه موسی بن جعفر علیه السلام فقال لی: هنیئا لک یا نجمه کرامه ربک (متن عربی عیون أخبار الرضا(ع) - الشیخ الصدوق - ج ٢ - الصفحه ٢٩).

از تمیم قرشی روایت شده است پدر علی بن میثم از قول مادرش می‌گفت: «از مادر حضرت رضا(ع) جناب نجمه چنین شنیدم که می‌فرمود: وقتی فرزندم علی را آبستن بودم، سنگینی حمل را حس نمی‌کردم و در خواب از شکم خود، صدای تسبیح و تمجید و لا اله الّا الله گفتن را می‌شنیدم، این صدا من را به هراس می‌انداخت و وقتی بیدار می‌شدم، چیزی نمی‌شنیدم. وقتی وضع حمل کردم، نوزادم دو دستش را به زمین نهاد، سرش را به سوی آسمان بلند کرد و لبانش را تکان می‌داد، گویی چیزی می‌گفت، پدرش موسی بن جعفر(ع) بر من وارد شدند و فرمودند: نجمه! این «کرامت» الهی که به تو مرحمت فرموده، بر تو مبارک باد. (ترجمه عیون أخبار الرضا(ع) شیخ صدوق / غفاری، علی‌اکبر؛ مستفید، حمیدرضا / جلد: 1 / صفحه: 38).

محمدحسین مروج کاشانی